Mgr farm. Artur Rakowski
Redaktor merytoryczny Radioklinika.pl
Większość ostrych biegunek trwających do 3 tygodni ma podłoże infekcyjne. Czynnikiem zakaźnym mogą być wirusy przenoszone drogą kropelkową lub bytujące w skażonej żywności lub wodzie, bakterie obecne w pożywieniu oraz toksyny bakteryjne obecne w niektórych produktach np. toksyna gronkowcowa mogąca pojawić się w nieświeżych pokarmach mlecznych!
Biegunka jest często pojawiającą się przypadłością u najmłodszych. Najczęściej występuje w okresie noworodkowym oraz niemowlęcym, kiedy to z powodu obniżonej odporności, dużej chwiejności metabolicznej organizmu dziecka oraz niedojrzałości czynnościowej wielu narządów i układów, łatwo może dojść do nieodwracalnego zachwiania homeostazy ustrojowej!
Biegunce infekcyjnej towarzyszą zazwyczaj nudności, wymioty oraz gorączka.
Tu trzeba koniecznie podkreślić, że w przypadku biegunki ostrej o podłożu infekcyjnym w pierwszej kolejności zadbać należy o odpowiednie nawodnienie organizmu dziecka oraz utrzymanie prawidłowego stężenia sodu i potasu. Można w tym celu skorzystać z gotowych, doustnych roztworów nawadniających (ang. ORS – oral rehydratation solution) lub zwykłej, niegazowanej wody mineralnej. Im dziecko jest młodsze a objawy intensywniejsze, tym szybciej może dojść do odwodnienia!
W przypadku ostrych biegunek wskazane jest też picie łagodnych naparów z mięty, rumianku lub suszonych czarnych jagód.
Wśród patogenów wywołujących biegunkę u dzieci wymienić też możemy m.in. wirusy Norwalk, adeno-, astro-, calcivirusy. Biegunki wywołane przez wirusa Norwalk diagnozuje się najczęściej u dzieci w wieku 2-5 lat. Mają charakter epidemiczny, ale niekiedy przypominają biegunkę podróżnych. Adenovirusy kojarzone najczęściej z infekcjami dróg oddechowych mogą również powodować biegunki. Dlatego uważa się je za najczęstszą przyczynę infekcji mieszanych obejmujących zarówno układ oddechowy, jak i pokarmowy. Cechą charakterystyczną infekcji calcivirusami jest z kolei obecność poza biegunką – skórnej, szybko przemijającej wysypki. Wspólną cechą wymienionych infekcji wirusowych jest ich łagodniejszy przebieg w porównaniu np. do biegunki rotawirusowej.
Kolejnymi z patogenów mogących wywołać biegunkę u dzieci są bakterie – Escherichia coli, Salmonella. Pałeczki z grupy E.coli są najczęstszym czynnikiem patogennym tzw. biegunek podróżnych. Szczepy w obrębie tej grupy różnią się zjadliwością i ciężkością wywoływanych objawów. Najcięższe infekcje przebiegają z produkcją tzw. enterotoksyny, która ma zdolność uśmiercania komórek. Co ciekawe obecne w mleku matki i siarze przeciwciała mają zdolność całkowitej inaktywacji tej grupy toksyn. Biegunki spowodowane przez bakterie z rodzaju Salmonella są nadal poważnym wyzwaniem epidemiologicznym. Dotyczy to szczególnie dzieci funkcjonujących w dużych skupiskach – przedszkola i szkoły. Objawia się obfitą, krwawą biegunką i wysoką gorączką.
Biegunka nie mająca podłoża infekcyjnego to biegunka pokarmowa wywołana pewnymi produktami spożywczymi np. w przypadku mleka i jego niefermentowanych przetworów u osób z niedoborem enzymu laktazy lub nadmiernego spożycia produktów obfitujących we fruktozę lub sztuczne słodziki.
Pamiętajmy, nie wolno lekceważyć biegunki, zwłaszcza u młodszych dzieci. Jak tylko widzimy, że objawy się nasilają, a dziecko odmawia przyjmowania jakichkolwiek płynów, udajmy się niezwłocznie do lekarza.