Mgr Hanna Stolińska-Fiedorowicz
Instytut Żywności i Żywienia
Integralną częścią pobytu dziecka w szkole i przedszkolu jest prawidłowe odżywianie i edukacja żywieniowa. Rolą placówki oświatowej, w której dziecko realizuje nawet 75 proc. całodziennego zapotrzebowania dziennego spożycia, jest zapewnienie dostępu do pełnowartościowych posiłków oraz kształtowanie prawidłowych nawyków prozdrowotnych. Odpowiednio skomponowana, a zarazem smaczna dieta pozwala zachować zdrowie, sprzyja dobremu samopoczuciu, a także jest warunkiem koniecznym w długoletnim procesie kształcenia. Dlatego też ważne jest to, co nasze dziecko spożywa w domu w ramach posiłków zapewnianych zarówno przez szkołę, ale przede wszystkim rodziców.
Dla dobrej koncentracji i odpowiedniego poziomu energii przez cały dzień podstawa diety dziecka powinny być posiłki na bazie pełnoziarnistych produktów zbożowych. Może to być najbardziej popularna kanapka z chleba razowego (dzieci jak najrzadziej powinny dostawać biały chleb i kajzerki) z warzywami, chuda wędliną, twarożkiem i pastami z roślin strączkowych. Inną propozycja jest pełnoziarnista tortilla z warzywami, ryba, jajkiem lub fasolką – to zawsze ciekawsza alternatywa dla kanapki. Różnego rodzaju placuszki z owocami na bazie mąki orkiszowej, zapakowane w pudełeczku musli z jogurtem i polewą owocową, albo po prostu same owoce i koniecznie orzechy, zwłaszcza włoskie będące dobrym źródłem kwasów omega 3 dla prawidłowej pracy układu nerwowego.
W codziennej diecie ucznia nie powinno zabraknąć zielonych warzyw liściastych oraz tłustych ryb morskich. Szpinak lub jarmuż warto dodać do owocowego koktajlu np. na bazie najzdrowszych owoców jagodowych, a z ryby wykonać pastę do kanapki.
Jak zachęcić dziecko do jedzenia nowych produktów, zwłaszcza warzyw?
Już we wczesnym dzieciństwie kształtują się nawyki żywieniowe jak na przykład upodobania do smaku słodkiego czy słonego. To, że dzieci lubią produkty, które najlepiej znają i boją się spróbować nowych jest zupełnie naturalne. Zachęcanie dzieci do próbowania nowych produktów czy niejadków do jedzenia posiłków wymaga więc cierpliwości. Jeśli chcemy namówić dziecko aby zjadło jakiś nowy produkt lub spróbowało się przekonać do potrawy, której nie lubi musimy mu w tym pomóc. W tym celu warto:
● podejmować próby – czasami warto ponowić próbę zachęcenia dziecka do potrawy czy produktu parę razy. Ale pamiętaj – nic na siłę! Przemycaj warzywa, ale nie oszukuj, dawaj wybór.
● ograniczyć pojadanie – dziecko chętniej zje główny posiłek i spróbuje nowych smaków, jeśli nie pojada między posiłkami słodyczy. Jedzenie ich między posiłkami powoduje bowiem osłabienie apetytu na główne, wartościowe posiłki. Jedzenie słodyczy nie powinno też stanowić nagrody, gdyż wyrabia nawyk jedzenia wtedy, kiedy nie jest się głodnym. Nagradzając słodyczami uczymy również dziecko, że słodycze są lepszym jedzeniem niż inne produkty. Jedyna przekąska pomiędzy posiłkami mogą być warzywa i owoce.
● wspierać, ograniczając presję – warto pamiętać, by nie wywierać presji na dziecku w związku z jego niechęcią do jedzenia, mówienie dziecku by zjadło bo nie pozwolimy mu wcześniej wstać od stołu lub, że jego kolega czy siostra je ładniej – maluch odbiera jako krytykę, jedzeniu zaczynają towarzyszyć negatywne emocje. Starajmy się więc wspierać każdy wysiłek naszego dziecka, który włoży w kolejne próby.
● wykorzystać sprzymierzeńców – badania wykazują, że dzieci zapytane, co zjadłyby podziwiane przez nich postaci, częściej wskazują cienko pokrojone kawałki jabłka niż frytki. Wykorzystanie ulubionej postaci z bajek może pomóc w zachęceniu malucha do jedzenia zdrowych produktów lub próbowania nowych.
● świeć przykładem, rozmawiaj o roli warzyw w diecie, zadbaj o apetyczny sposób podania, ciekawie nazywaj zdrowe potrawy, zabieraj na zakupy, angażuj w wspólne gotowanie, zadbaj o konsystencję, posadź mały warzywny ogródek i nagradzaj za zjedzenie warzyw ale ciepłym słowem a nie słodyczami.