Dr n. med. Alicja Karney
Pediatra, Oddział Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa
Na skład mikrobioty w naszym organizmie oddziałuje wiele czynników, w tym m.in. rodzaj porodu oraz żywienia od pierwszych dni życia. Co zatem zrobić, by mikrobiota naszych najmłodszych była prawidłowa?
Czy poród przez cesarskie cięcie wpływa na rodzaj i liczbę bakterii nabytych przez noworodka inaczej niż poród naturalny?
Wiemy, że rodzaj porodu ma wpływ na skład mikrobioty dziecka. Jest to bardzo ważne, ponieważ wczesna kolonizacja drobnoustrojami wpływa na całe życie człowieka. Już w 2014 roku badacze wykazali, że na skład mikrobioty u noworodka, znaczny wpływ mają czynniki zewnętrzne, takie jak m.in. rodzaj porodu, czy też sposób karmienia dziecka. Kształtowanie się ilości i jakości dobroczynnych bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka trwa do 2. a nawet 3. roku życia.
Jak w takim razie od pierwszych dni życia wspierać dziecko pozbawione oddziaływania korzystnych bakterii i uzupełniać je tak, aby rozwijać właściwą mikroflorę jelitową?
Od wielu lat pojawiają się artykuły, które mówią o tym, by wspierać mikrobiotę u noworodków, podając im probiotyki. Wiemy również, że mleko matki można zaliczyć do naturalnych synbiotyków, bowiem zawiera naturalne oligosacharydy i bakterie probiotyczne, wpływające na skład mikrobioty dziecka. Po cesarskim cięciu laktacja może być zaburzona, a niestety mleko modyfikowane nie posiada tych dobroczynnych właściwości, dlatego może wystąpić potrzeba zastosowania probiotyków u dzieci karmionych innym mlekiem, niż mleko matki.
Z czym w przyszłości dla dziecka urodzonego przez cesarskie cięcie może wiązać się nieuzupełnianie mikrobioty? Jakie mogą być tego skutki?
Istnieją badania i mamy coraz więcej dowodów na to, że zaburzenie w składzie i funkcji mikrobioty może mieć wpływ na choroby cywilizacyjne, takie jak otyłość, alergia, cukrzyca itp. Jak na razie nie udowodniono ich ścisłej korelacji, jednak są ku temu przesłanki. Podobnie jest w przypadku wpływu nieprawidłowej mikrobioty na układ odpornościowy.
Jakie konkretnie szczepy bakterii polecane są w odbudowie mikroflory jelitowej u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie?
Poród drogą naturalną prowadzi do zasiedlenia przewodu pokarmowego noworodka głównie przez Lactobacillus, Enterobacteriaceae i Entrococcus, które są charakterystyczne dla dróg rodnych oraz okolicy odbytu matki. Poród przez cięcie cesarskie skutkuje natomiast dominacją Staphylococcus oraz Propionibacterium, pochodzących ze skóry matki. Poprzez zabieg, jakim jest cięcie cesarskie, na ciele noworodka mogą znajdować się także bakterie szpitalne.
Biorąc ten fakt pod uwagę, u dziecka urodzonego poprzez cesarskie cięcie należy uzupełnić przede wszystkim dobroczynne bakterie, takie jak bifidobakterie, lactobacilus itp.
W jakich przypadkach powinno stosować się suplementację kulturami bakterii u noworodków?
W 2020 r. opublikowano zalecenia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) oraz Amerykańskiego Stowarzyszenia Gastroenterologów (AGA) dotyczące stosowania probiotyków u noworodków. W przypadku noworodków urodzonych o czasie warto rozważyć suplementację probiotykami w sytuacji, gdy urodziły się drogą cięcia cesarskiego, nie są karmione mlekiem matki czy były leczone antybiotykami w okresie okołoporodowym. W dotychczas opublikowanych badaniach wykazano korzyści z zastosowania probiotyków u wcześniaków w celu poprawy funkcji przewodu pokarmowego, szczególnie Lactobacillus rhamnosus GG.
