Lek. wet. Monika Myziak
Fundacja Towarzystwo Weterynaryjne
Często ludzie zadają sobie i innym pytanie: Jak to jest z tą dietą? Lepiej więcej białek czy węglowodanów? Ktoś z kolei słyszał, że na zrzucenie nadmiarowych kilogramów najlepsza jest dieta tłuszczowa – no istny cud podobno.
Problemy te dotyczą nie tylko ludzi, ale i zwierząt. Przy czym w przypadku zwierząt dochodzą dodatkowe pytania: karma sucha czy mokra? Bytowa, czy dieta? Która lepsza, ta w zielonym opakowaniu, czy ta w czerwonym? Ta w czerwonym zawiera więcej witamin, ta w zielonym z kolei bardziej energetyczna. A może najlepiej przygotowywać jedzenie samemu, w domu. Przecież to i gotowane, to na pewno zdrowe, a i z całą pewnością bez konserwantów. No, jak sam ugotuje to zwierzak będzie zdrowy jak rydz, a do tego najedzony jak trzeba. Od tych pytań i wątpliwości głowa może rozboleć.
Otóż trzeba jasno i wprost powiedzieć, że jak w większości spraw tak i w karmieniu naszych pupili najlepszy jest zrównoważony balans, czyli innymi słowy zdrowy rozsądek i zbilansowana dieta. Z resztą twierdzenie to dotyczy również żywienia ludzi.
Różne karmy dla psów i kotów
Na rynku występuje mnóstwo gotowych karm przeznaczonych dla psów i kotów. Są to karmy mokre w puszkach lub saszetkach oraz suche.
Gotowe karmy są wygodne w stosowaniu, smaczniejsze niż pokarm przygotowywany w domu – dotyczy to szczególnie kotów. Często są preferowane przez opiekunów ze względu na łatwość i szybkość ich zastosowania. Ale jak tu dobrać najlepszą karmę dla naszego pupila?
Obszerny rynek karm, wiele znanych marek oraz tych całkiem nowych, zachwycające opakowania sugerujące najwyższą jakość to wybory, przed którymi stoi opiekun zwierzaka. Do tego dochodzą nowe trendy w dietach takie jak np. dieta Barf, karmy bezglutenowe, bez zbożowe oraz cały szereg innych, mniej lub bardziej znanych.
Trzeba pamiętać, że pies jest zwierzęciem warunkowo (względnie) mięsożernym co oznacza, iż nie jest mu niezbędna bardzo wysoka zawartość mięsa w diecie. Na przestrzeni wieków organizm psa przystosował się do trawienia składników roślinnych. Dlatego ważne jest, aby w składzie diety psa znajdowały się również węglowodany. Najczęściej występującym w gotowych karmach źródłem węglowodanów są zboża (np. kukurydza). Są one składnikiem łatwo dostępnej energii dla organizmu zwierzęcia, odpowiadają za prawidłowy pasaż treści pokarmowej (perystaltyka jelit), formowanie kału oraz regulację flory bakteryjnej w jelitach.
Kot z kolei jest zwierzęciem bezwzględnie mięsożernym co oznacza, iż w jego przypadku większy udział niż w żywieniu psa odgrywają białka.
Białko jest przede wszystkim składnikiem budulcowym, odpowiada za prawidłową budowę i pracę mięśni, a także za procesy metaboliczne zachodzące w organizmie. Głównym źródłem białka w żywieniu zwierząt jest mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego.
Czym powinniśmy się kierować przy wyborze karmy?
Podejmując decyzję o wyborze karmy dla naszego zwierzęcia powinniśmy kierować się przede wszystkim:
● wiekiem zwierzęcia – skład karmy uzależniony jest od zapotrzebowania zwierzęcia na różne składniki pokarmowe, a zapotrzebowanie to zmienia się wraz z wiekiem;
● sylwetką – np. logicznym wyborem dla zwierząt otyłych będzie karma typu light, o znacznie zmniejszonej zawartości tłuszczu;
● jakością karmy – w dobrej jakości karmach znajdziemy odpowiednią ilość mięsa lub mączki mięsnej oraz zboża (W karmach nie aż tak dobrych stosowana jest mączka kostna. Zazwyczaj analizując skład na opakowaniu 3-4 pierwsze pozycje pokazują nam, których składników w danej karmie jest najwięcej. Nie należy sugerować się też zbytnio procentową zawartością białek, węglowodanów czy tłuszczów. Współczynniki te nie wskazują na jakość składników zastosowany w produkcji karmy, czyli jak mięso czy mączka kostna, a ta kwestia jest kluczowa.);
● preferencje zwierzęcia – jeśli nasz pupil nie będzie chciał jeść wybranej przez nas karmy, to najwyraźniej nie jest ona dla niego odpowiednia, mimo że zawiera najwyższą ilość mięsa i odpowiednią ilość zbóż oraz wszystkie inne składniki co naszym zdaniem powinna zawierać;
● ceną – karmy bardzo tanie, mimo często kuszącego wyglądu opakowania, nie mogą mieć wysokiej jakości składników, z uwagi na fakt, iż wysokiej jakości składniki zwykle nie są tanie. Nie oznacza to oczywiście, że najlepsze karmy to karmy najdroższe, oznacza to wyłącznie, że najtańsze to z pewnością najgorsze.
Bardzo ważna zasadą, która nie zawsze jest przestrzegana przez właścicieli zwierząt jest kupowanie karmy w zamkniętych opakowaniach. Wiąże się to bezpośrednio z zachowaniem świeżości karmy, co jest bardzo istotnym czynnikiem, jeśli chodzi o jej wartości odżywcze i smakowe. Szczególnie koty są bardzo wrażliwe na ten element. Kto ma kota ten wie, że „wszelkie nieświeżości” lub długo otwarta karma z całą pewnością zostanie przez kota wzgardzona. Dlatego wszelkie karmy należy nie tylko kupować, ale również przechowywać w zamkniętych opakowaniach. Nie bez znaczenia jest też wielkość kupowanych opakowań, która powinna być przewidziana na maksymalnie 1 miesiąc stosowania. Potem karma, nawet jeśli jest przechowywana w zamkniętym opakowaniu, staje się nieświeża i traci na jakości – jełczeją tłuszcze, rozwijają się roztocza.
Jak często powinniśmy karmić naszego zwierzaka?
Niezwykle istotna jest również prawidłowa częstotliwość karmienia. Dla dorosłego psa wynosi ona jeden do dwóch razy dziennie. Bardzo ważne też dla prawidłowego rytmu organizmu są regularne pory karmienia. Dokarmianie psa między posiłkami jest niewskazane. Oczywiście można sporadycznie podawać smakołyki, niemniej jednak nie może to przybierać zbyt dużej skali. Dokarmianie psa, zwłaszcza pokarmami z naszej „ludzkiej” kuchni grozi wieloma problemami zdrowotnymi (biegunki, otyłość, choroby metaboliczne związane z wątrobą nerkami, zaburzenia hormonalne) i jest bezwzględnie przeciwwskazane.
Ilość podawanej karmy zależy od wagi zwierzaka. Informacje dotyczące ilości karmy w zależności od jego masy ciała można znaleźć w tabelkach na opakowaniu każdej karmy. Czasem dawka karmy jest podawana także w zależności od sylwetki psa – chudy, normalny, otyły. Ważne jest, żeby chcąc odchudzić zwierzę, nie obniżać samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem, ilości podawanej karmy poniżej sugestii na opakowaniu, gdyż wraz ze zmniejszeniem dawki poniżej normy oprócz zmniejszenia podaży ilości tłuszczów i węglowodanów zaniżamy także dawkę białek co może doprowadzić do poważnych zaburzeń ogólnoustrojowych.
W przypadku kotów karmienie przebiega zupełnie inaczej. Kot potrzebuje stałego dostępu do karmy, gdyż pobiera on karmę w małych ilościach, ale często. Nie wolno głodzić kota, gdyż grozi to stłuszczeniem wątroby. W przypadku kotów które mają tendencje do objadania się, powinniśmy zgodnie z zalecanymi dawkami dziennymi karmy dzielić na kilka podań w ciągu dnia.
Suplementacja: czy wymagana?
Gotowe karmy dobrej jakości stanowią w pełni zbilansowany pokarm dla naszych pupili. Zawierają odpowiednie ilości witamin, mikro i makroelementów. Zapewniają prawidłowy rozwój naszego zwierzaka. Niepotrzebne jest suplementowanie preparatów witaminowo mineralnych z wyjątkiem przejściowych sytuacji np. podczas linienia, gdy jest zwiększone zapotrzebowanie na cynk i biotynę albo podczas ciąży i karmienia.
W przypadku stosowania żywienia mieszanego – sucha karma + pokarm przygotowywany w domu lub żywienie tylko pokarmem samodzielnie przygotowywanym zalecana jest suplementacja preparatami odpowiednimi dla wieku i wagi. Pokarm domowy nie jest w pełni zbilansowany, aczkolwiek bardzo lubiany przez naszych pupili. W przypadku kotów, jeśli duży udział w żywieniu stanowi mięso, nie wolno zapominać o wzbogaceniu pożywienia o taurynę aminokwas, którego organizm kota nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć.
Zapewniając zwierzakom odpowiedniej jakości, dobrze zbilansowany pokarm, przestrzegając reguł dotyczących częstotliwości i ilości pożywienia w zależności od gatunku, wieku i sylwetki zwierzęcia, zapewniamy swoim pupilom komfort życia, prawidłowy rozwój i zdrowe nie zmącone problemami gastrycznymi życie.