Ciąża, poród i połóg to etapy wymagające uważnej opieki medycznej i wsparcia emocjonalnego. W tym okresie położna odgrywa kluczową rolę, pomagając pacjentkom zrozumieć zachodzące zmiany, reagować na niepokojące objawy i świadomie przygotować się do porodu.
Dr hab. n. o zdr. Agnieszka M. Bień
Prof. uczelni, prezes Polskiego Towarzystwa Położnych, kierownik Katedry Rozwoju Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Jakie są najczęstsze wśród przyszłych mam obawy, z którymi zgłaszają się do położnych?
Przyszłe mamy, szczególnie w pierwszej ciąży, często mają wiele pytań i wątpliwości. Na wczesnym etapie zgłaszają się z obawami dotyczącymi dolegliwości ciążowych, takich jak nudności, wymioty czy problemy ze snem. Pytają również o zmiany w wyglądzie ciała, np. rozstępy czy żylaki, oraz o wahania nastroju, które mogą pojawiać się w tym okresie. W miarę zbliżania się terminu porodu pojawiają się kolejne obawy, przede wszystkim przed bólem, nieprzewidywalnym przebiegiem porodu i własną reakcją: „czy dam radę?”. Kobiety pytają też, kiedy jechać do szpitala, co je tam czeka, jak oddychać podczas skurczów i czy będą w stanie karmić piersią.
To zupełnie naturalne, że pojawiają się takie emocje. I właśnie tu duże znaczenie ma rola położnej, która nie tylko odpowiada na pytania, ale też wspiera, uspokaja i dodaje przyszłej mamie odwagi.
Jak pacjentka może najlepiej przygotować się do porodu – zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie?
Dobre przygotowanie do porodu to połączenie troski o ciało i świadomego podejścia do tego wyjątkowego wydarzenia. Regularna, dostosowana do przebiegu ciąży aktywność fizyczna pomaga wzmocnić mięśnie, poprawić samopoczucie i przygotować organizm do wysiłku, jakim jest poród. Równie ważne jest przygotowanie emocjonalne. Rozmowy z położną, udział w zajęciach szkoły rodzenia i poznanie przebiegu porodu oraz możliwych interwencji medycznych zmniejszają lęk, dając przyszłej mamie poczucie większej kontroli i bezpieczeństwa. Należy również wspólnie z osobą prowadzącą ciążę przygotować plan porodu – dokument, w którym zapisywane są oczekiwania i preferencje kobiety dotyczące porodu, połogu i pierwszych chwil po narodzinach dziecka.
Plan pomaga personelowi lepiej zrozumieć, czego potrzebuje rodząca, może być modyfikowany w dowolnym momencie, w zależności od sytuacji.
Jaką rolę odgrywa położna w okresie połogu i jakie wsparcie oferuje młodej mamie?
Po porodzie położna jest bardzo dużym wsparciem dla kobiety i jej rodziny. Ocenia stan zdrowia mamy i dziecka, wspiera w karmieniu piersią, uczy pielęgnacji noworodka i pomaga poradzić sobie z emocjami, które często pojawiają się w pierwszych dniach połogu, takimi jak np. niepewność, zmęczenie, lęk o dziecko czy poczucie przytłoczenia. To czas intensywnych zmian i wielu pytań, dlatego obecność położnej daje kobiecie poczucie bezpieczeństwa i pewność, że nie jest sama.
Na co pacjentki powinny zwracać szczególną uwagę podczas ciąży i kiedy warto zgłosić się po pomoc?
W czasie ciąży bardzo ważne jest, aby kobieta uważnie obserwowała swoje ciało i nie ignorowała żadnych niepokojących objawów. Choć każda ciąża jest inna, istnieją sytuacje, które zawsze powinny skłonić do kontaktu z położną lub lekarzem.
Niepokój powinny wzbudzić słabsze niż zwykle lub całkowity brak ruchów dziecka, a także nagłe, gwałtowne ruchy, których wcześniej nie było. Alarmujące mogą być również skurcze macicy (zarówno bolesne, jak i bez bólu) przed terminem porodu, ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa, plamienia lub krwawienia z dróg rodnych, odpływanie płynu owodniowego, nasilone wymioty, które uniemożliwiają jedzenie i picie, a także obrzęki twarzy, dłoni czy nóg, które nie ustępują po odpoczynku nocnym. Każdy uraz, upadek, pojawienie się drgawek lub utrata przytomności wymagają natychmiastowej pomocy medycznej.
Jeśli cokolwiek budzi niepokój, nie należy zwlekać. Lepiej zadzwonić do położnej, lekarza lub zgłosić się do szpitala. Specjalista udzieli porady, podejmie odpowiednie działania, zleci badania albo po prostu uspokoi i rozwieje wątpliwości.
