Prof. dr hab. n. med. Piotr Sieroszewski
Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników
Starania o potomstwo, ciąża, karmienie piersią – to okresy, w których niezbędna jest odpowiednia suplementacja. Na co szczególnie zwrócić uwagę i czy zawsze jest to konieczne?
Jakie składniki mineralne i witaminy powinna przyjmować kobieta w okresie starania się o dziecko?
Podstawowym zaleceniem jest stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety. Jeśli jest ona niewystarczająca, najważniejszą substancją, którą powinna suplementować kobieta podczas starania się o dziecko jest kwas foliowy.
Jego dawka uzależniona jest od przeszłości położniczej pacjentki. Jeśli wszystko jest w porządku, a pacjentka nie miała wcześniej niepokojących zdarzeń (np. wykrytych wad wrodzonych u płodu), może ona przyjmować standardową dawkę 0,4 miligrama. Kwas foliowy należy suplementować minimum 3 miesiące przed planowaną ciążą – jeśli jest to możliwe. Gdy kobieta stara się o kolejne dziecko, a u wcześniejszego doszło do przepukliny oponowej lub otwartej wady brzucha, to ta dawka powinna być większa. Podobnie jest w przypadku pacjentek leczonych preparatami najczęściej stosowanymi w psychiatrii, np. w terapii depresji. Mogą one obniżać wchłanianie kwasu foliowego. Warto porozmawiać o tym ze swoim lekarzem prowadzącym.
W kontekście macierzyństwa należy także sprawdzić poziom żelaza – szacuje się, że aż 40 proc. kobiet w Polsce ma jego niedobór. W naszej szerokości geograficznej powszechny jest również niedobór witaminy D3, którą trzeba przyjmować. Jest to istotna witamina wpływająca nie tylko na układ kostno-stawowy, ale także immunologiczny.
Jaką suplementację zaleca się dla kobiet w ciąży?
Oprócz kwasu foliowego, żelaza (w przypadku niskiego poziomu) i witaminy D3 zalecamy kobietom w ciąży przyjmowanie jodu. Jest on niezbędny w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy, co jest bardzo ważne w przebiegu ciąży. Tarczyca reguluje wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za przebieg wszystkich procesów metabolicznych w naszym organizmie. Jod możemy znaleźć w soli kuchennej, jednak czasem jej ilość nie jest wystarczająca. W ciąży warto suplementować kwasy DHA. Z wielu publikacji medycznych wiemy, że kwasy DHA mają duży wpływ na rozwój układu nerwowego.
Czy suplementacja wskazanych składników jest zawsze konieczna?
Suplementacja nie zawsze jest konieczna. Oczywiście kwas foliowy jest podstawą, ale żelazo, jeśli jest normie, nie musi być dodatkowo dostarczane. Suplementowanie żelaza, jeśli jest ono na prawidłowym poziomie, może być szkodliwe. Nadmiar tej substancji może doprowadzić nawet do insulinooporności, czyli cukrzycy ciążowej lub zaburzeń w układzie neurologicznym dziecka. Nadmierne suplementowanie jest dla naszego organizmu toksyczne. Dlatego też odradzam przyjmowanie niepotrzebnych substancji.
Czy to prawda, że okres laktacji sprzyja niedoborom pewnych makro- i mikroskładników?
Tak, to prawda. Matka oddaje dziecku wszystkie mikro- i makroskładniki wraz z mlekiem. Tutaj suplementacja jest potrzebna, ale jest ona na takim samym poziomie jak w czasie ciąży. W suplementacji należy pamiętać o zdrowym rozsądku. W tym miejscu chciałbym przytoczyć historię pacjentki, która chciała być bardzo zdrowa i przyjmowała na raz 38 suplementów, po czym trafiła na toksykologię z uszkodzeniem wątroby.