Mgr Barbara Niezgoda
Położna, certyfikowany doradca laktacyjny, psycholog, Instytut Matki i Dziecka oraz Szkoła Rodzenia Instytutu Matki i Dziecka
Karmienie piersią to nasz pierwszy i najlepszy wybór dostarczenia dziecku dobroczynnych składników, dzięki którym jego rozwój ma szansę przebiegać prawidłowo. To widzialna i niewidzialna więź dziecka z matką – dlaczego jest to tak ważny proces w naszej wspólnej drodze?
Dlaczego karmienie piersią jest tak niezbędnym procesem w rozwoju dziecka od pierwszych dni życia?
Pokarm matki stanowi indywidualne połączenie składników odżywczych. Karmienie piersią jest bezcennym darem, indywidualnie dopasowanym do dziecka od pierwszych chwil życia. Mleko matki codziennie dostosowuje się do potrzeb dziecka, zapobiega chorobom na wczesnym etapie życia, a ponadto zabezpiecza je na przyszłość. Udowodniono, że dzieci karmione piersią mają mniejsze skłonności do infekcji układu oddechowego, biegunek oraz w przyszłości – do mniejszej zapadalności na cukrzycę, białaczkę limfatyczną i szpikową. Dodatkowo, mają także mniejszą skłonność do otyłości.
Również mama czerpie ogromne korzyści z tej formy podawania pokarmu. Mamy karmiące piersią krócej krwawią po porodzie, następuje szybsze obkurczenie się mięśnia macicy i szybciej wracają do figury sprzed ciąży. Długoterminowo – karmienie piersią zmniejsza ryzyko raka jajnika, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy osteoporozy.
Jaką naturalną ochronę zapewnia dziecku mleko matki?
Mleko matki zawiera łatwo przyswajalne i lekkostrawne białka, immunoglobuliny budujące odporność, m.in. enzymy wpływające na prawidłowe trawienie, hormony regulujące pracę całego organizmu, wartościowe tłuszcze uczestniczące w budowaniu prawidłowego układu nerwowego, witaminy, węglowodany, związki mineralne. W trakcie jednego posiłku dziecko otrzymuje pełen pakiet substancji, które zabezpieczają je na przyszłość.
Jak wygląda faza rozwoju i inicjacji laktacji?
Laktacja zaczyna się już w trakcie trwania ciąży, a mianowicie między 16. a 22. tygodniem ciąży organizm zaczyna się przygotowywać do laktacji. Wtedy można, choć nie u wszystkich przyszłych mam, zauważyć powiększające się piersi.
Jak zainicjować laktację i jak ważną rolę pełni karmienie piersią w pierwszej godzinie po porodzie?
Inicjacja laktacji odbywa się dzięki kontaktowi skóra do skóry matki z dzieckiem oraz dzięki przystawieniu dziecka do piersi. Ma to ogromne znaczenie dla produkcji pokarmu. Pierwszy posiłek dziecka, tzw. siara, to najważniejsza porcja mleka matki. Ma postać gęstego, żółtawego płynu, w którym znajdują się skondensowane składniki odżywcze. Wydzielany jest przez pierwsze dni po porodzie, do momentu nawału pokarmu, który występuje między 2. a 4. dobą po porodzie. Jednorazowa porcja siary to ok. 2-10 ml. Stanowi prawdziwą bombę składników odżywczych, które dziecko otrzymuje tylko raz w życiu. Zawiera m.in. dużo immunoglobulin i leukocytów, które stanowią ochronę immunologiczną. Należy pamiętać, że dziecko ma nie tylko jałową skórę, ale również układ pokarmowy. Karmienie piersią zatem pozwala na kolonizację skóry, jak i układu pokarmowego dobroczynnymi bakteriami, które stanowić będą barierę ochronną.
Jak wygląda odciąganie pokarmu w pierwszej godzinie po porodzie?
Pierwszym wyborem jest karmienie bezpośrednio z piersi. Jeśli jednak występują wskazania medyczne do rozdzielenia matki i dziecka, odciąganie pokarmu odbywa się ręcznie do jałowego kubeczka. Jak wspomniałam wcześniej, ilość siary jest mała, więc ważne jest, by wszystko, co zostało odciągnięte, trafiło do dziecka. Zwykle do samego odciągnięcia siary nie stosujemy laktatora, służy on raczej do pobudzenia laktacji – także na późniejszym etapie, jeśli nie nastąpi ona po przyłożeniu dziecka do piersi.
Jaka jest rola częstego odciągania pokarmu i częstego karmienia piersią?
Częste karmienie piersią pozwala na podtrzymanie poziomu laktacji odpowiedniego dla dziecka. Im częściej dziecko je, tym więcej pokarmu jest produkowane. Przez pierwsze dwa-cztery tygodnie nie zalecamy stosowania smoczka, by dostosować ilość produkowanego pokarmu według potrzeb dziecka.